عمر مفید ساختمان، باید ها و نباید ها

مقاوم سازی ساختمان

باگذشت زمان بتدریج ویژگی‌ها و كارایی ساختمان تقلیل یافته و از سوی دیگر حاشیه ایمنی آن كاسته می‌گردد. وقتی این ویژگیها به سطح وظیفه رسید و از آن تنزل كرد عمر مفید ساختمان به پایان می‌رسد و ساختمان از انتفاع می‌افتد. در ادامه به برخی موارد كه منجربه كاهش عمر مفید ساختمان می‌شوند اشاره می‌گردد. با جلوگیری از بروز اینگونه‌ خطاها و اصلاح فرآیندهای مربوطه، می‌توان تا حد قابل توجهی بر عمر مفید ساختمان افزود.

 

خطاهای طراحی

1- دقت ناكافی در مطالعات اولیه و نادیده گرفتن واقعیتها دراین مرحله ناشی از بی‌تجربگی یا سهل انگاری

2- عدم توجه كافی به معیارهای مورد نیاز طرح

3- خطا در آنالیز طرح و محاسبات مربوطه

4- خطا در تهیه نقشه ها

5- خطا در تهیه مشخصات فنی و اجرایی

6- ارزیابی نادرست اثر تغییرات دما، عوامل جوی

 

 خطاهای اجرایی و نظارت بر اجرا

1- انتخاب نامناسب مصالح

2- انتخاب نامناسب تجهیزات

3- انتخاب نامناسب نیروی انسانی برای تهیه مصالح وتجهیزات

4- انتخاب نامناسب نیروی نظارتی

5- انتخاب نامناسب نیروهای اجرائی از نظر تخصص

6- انتخاب نامناسب روش اجرا و اجرای كار بدون برنامه

7- عدم توجه به كنترل كیفیت

8- اظهارنظرهای غیر كارشناسی در حین اجرای كار و الزام به اجرای آنها

9- صرفه جویی در هزینه ها، تهیه مصالح ارزان و پرداخت دستمزدهای ارزان ناشی از بكارگیری نیروهای غیر حرفه ای

 

خطاهای بهره‌برداری و نگهداری

1- بهربرداری غلط و رعایت نكردن ضوابط مربوط‌ به بهره‌برداری

2-عدم استفاده از نیروهای متخصص ماهر و با تجربه در امر مهم نگهداری

3- توجیه نبودن گروه‌های بهره‌بردار

4- تغییرنوع بهره‌برداری بدون بررسی امكان و عواقب آن به عنوان مثال استفاده از یك ساختمان مسكونی برای انبار یا افزایش تعداد طبقات ساختمان یا استفاده از یك ساختمان مسكونی برای ساختمان اداری و یا بیمارستان و غیره

5- بارگذاری خارج از عرف ساختمان و افزایش بار بهره‌برداری بدون تغییرات لازم

6- عدم نگهداری و بازرسی به موقع ساختمان و تاسیسات برای كشف و رفع نارسائی‌های كوچك كه منجر به بزرگ شدن دامنه نارسائی می‌شود.

7- تعلل در انجام بموقع بهسازی به دلیل نبود اعتبار مورد نیاز 

 

عمرمفید ساختمان‌ها درایران

بررسی استانداردهای جهانی نشان می دهد كه طول عمر ساختمان های كشور 25 تا 30 سال و طول عمر ساختمانهای كشورهای صنعتی 100 سال و حتی كشور روسیه 300 سال است. آمار مذكور نشان دهنده عمر كم و جوانمرگی ساختمانها در كشور ایران و وجود فاصله زیاد با میانگین جهانی آن است. درخصوص علل پایین بودن عمر مفید ساختمان‌ها درایران علاوه بر بی توجهی نسبت به وقوع خطاهای برشمرده‌شده، فقدان ثبات در قوانین شهرسازی و طرح‌های مصوب جامع و تفصیلى مناطق وشهرهاست، وقتى شهردارى‌ها كمبود منابع مالى شان را با فروش تراكم جبران مى كنند،عملاً بافت مناطق و محلات به هم مى‌ریزد. محله اى را در نظربگیرید كه واحدهاى مسكونى اش، حد ارتفاع و تراكم مشخصى دارند اما به یك‌باره با فروش تراكم، خانه هاى یك طبقه یا دو طبقه ویلایى در مجاورت مجتمع ها و برج ها قرارمى گیرد و نه تنها بافت و هویت آن محله یا منطقه به هم مى ریزد بلكه واحدهاى مسكونى دیگر مجبور مى شوند خود را با روندى كه شكل گرفته تطبیق دهند. به همین خاطرساختمانى كه باید ۷۰ تا ۱۰۰ سال عمر كند، در كمتر از دو دهه تخریب مى شود. ( اقبالی، 1387)

باتوجه به محدودیت منابع مالی، نیروی انسانی و ... و از سوی دیگر قیمت تمام‌شده احداث ساختمان‌ها جهت عرضه به متقاضیان، سازندگان همواره سعی در كاهش هزینه های سرمایه‌گذاری اولیه و اجرای ساختمان داشته و دارند ولی بایستی توجه نمود چنانچه كاهش هزینه‌ها منجربه نادیده گرفتن حداقل استانداردهای لازم در زمان ساخت شوند بالتبع با كاهش كیفیت ساخت ضمن اینكه از عمر مفید ساختمان كاسته می‌گردد، هزینه‌های مربوط به تعمیر و نگهداری، تحمیلی بر محیط زیست و طبیعت، هدرروی انرژی و بسیاری موارد دیگرافزایش می‌یابد كه مجموعه این هزینه‌ها بایستی از اقتصاد ملی تأمین شوند، از این جهت برقراری تعادل و تناسب منطقی میان هزینه ساخت با سایر هزینه‌های دوره عمرساختمان اجتناب ناپذیر می‌نماید، چراكه كاهش هزینه‌های ساخت بدون برنامه ریزی، مدیریت و اعمال نظارت و كنترل، موجب افزایش سایر هزینه‌های مربوط به دوره عمرساختمان خواهد شد، از سوی دیگر با افزایش هزینه‌های ساخت، مشكلات دیگری همچون كاهش قدرت خرید متقاضیان مسكن، ایجاد ركود در بازار و فعالیتهای مرتبط با ساختمان ومسكن و ... روی خواهند داد.

ازاین روی در هر كشوری، با توجه به عوامل گوناگونی ازجمله میزان توسعه یافتگی، سهم بخش ساختمان از كل سرمایه‌گذاری‌های ثابت، منابع موجود در كشور، سیاست‌گذاری ها وبرنامه ریزی‌های كلان، چشم‌اندازهای توسعه و هماهنگی با پیشرفت روزافزون علم و تكنولوژی، لازم است ضمن ارائه تعریفی از میزان كیفیت مورد نظر برای ساختمانها بگونه‌ای كه حافظ و رشددهنده منافع و منابع ملی بوده و با اولویت قراردادن بخشهای تولیدی كشاورزی، صنعت داخلی و... در بخش تخصیص منابع، ضمن تدوین ضوابط و مقررات موردنیاز و راهكارهای اجرایی شدن آنها در كلیه ساخت و سازها، ساختمانهایی با كیفیت و عمرمفید قابل قبول، هم‌راستابا اصول توسعه و پیشرفت كشور احداث نمود.

 

منبع : صدای مهندس